DÜNYA

ÇEV�R� | Mogadi�u'da �ebab'�n kanl� intikam�

Noé Hochet -Bodin
8 Kas�m 2022 Sal�

29 Ekim Cumartesi günü El Kaide ba�lant�l� bu hareketin hedefinde yine ba�kentin i�lek geçi� noktalar�ndan biri olan Zobe kav�a�� vard�. Tüccarlar�n birbirleriyle iti�ip kak��t�� bu arter o zamanlar tüm h�z�yla ak�yordu. Cumhurba�kanl��na göre çifte patlamada en az 100 ki�i öldü ve 300'den fazla ki�i yaraland�. �lk bombal� araç Milli E�itim Bakanl��'n�n giri�ini hedef ald�. Birkaç dakika sonra ikinci bir araç yard�ma gelen kalabal��n ortas�nda patlad� ve Mogadi�u semalar�nda iki büyük duman ve toz bulutu yükseldi.

Somali'nin ba�kentinde yüz ki�inin ölümüne neden olan sald�r�, bir cihatç� liderin öldürülmesinin ard�ndan gerçekle�ti.

Afrika topraklar�nda meydana gelen en ölümcül sald�r�dan (14 Ekim 2017'de bomba yüklü bir kamyonun patlamas� sonucu 587 ki�i hayat�n� kaybetmi�ti) be� y�l sonra, sald�r�n�n gerçekle�ti�i Somali'nin ba�kenti Mogadi�u'nun ana caddesi, ayn� failler taraf�ndan gerçekle�tirilen yeni bir bombal� araç sald�r�s�n�n hedefi oldu: �ebab grubunun cihatç�lar�.

Reuters'�n görü�tü�ü Zobe kav�a��nda ya�ayan Abdullahi Aden, gün boyu arad�� arkada��n�n tuktuk arabas�n�n kal�nt�lar�n� enkaz�n aras�nda fark etti. "Yorgun ve çaresizdik ama nihayet gece yar�s� hastanede cesedini bulduk" diyor deh�et içinde. "Bu görüntüyü akl�mdan hiç ç�karam�yorum." Patlama çevredeki binalar�n camlar�n� k�rd�, düzinelerce dükkan ve arac� tahrip etti ve ertesi gün halen asfalt üzerinde cenazeler toplan�yordu. Pazar günü, sa�l�k görevlileri ve ba�kent sakinleri hala enkaz alt�nda arama yap�yordu.

Sald�r�dan saatler sonra olay yerine gelen Cumhurba�kan� Hasan �eyh Mohamoud, uluslararas� toplumu doktorlar� seferber etmeye ça��rd� ve Somalilileri kan ba��nda bulunmaya davet etti. Mogadi�u'daki hastanelerde malzeme s�k�nt�s� ya�an�yor ve hastaneler yaral�larla dolup ta��yor.

Cumartesi gecesi yapt�� aç�klamada "ölü ve yaral� say�s� artmaya devam ediyor" diye yak�nd�. "[2017'de oldu�u gibi] ayn� yerde ve ayn� masum insanlar (...). Bu hiç adil de�il. �n�allah [Zobe'deki gibi] bir sald�r� daha gerçekle�tiremeyecekler" diyerek �ebab cihatç�lar�na gönderme yapt�.

Sald�r� resmi olarak üstlenilmedi ancak �ebab'�n olaya kar��t��na dair çok az �üphe var. Cihatç� grup, may�s ay�nda Hasan �eyh Mohamoud'un seçilmesinden bu yana çe�itli gerilemeler ya�ad�. Somali Devlet Ba�kanl�� görevine ikinci kez seçilen Mohamoud (ilki 2012-2017 y�llar� aras�nda sürmü�tü), �ebab militanlar�na kar�� "topyekûn bir sava�" yürütmeyi öncelikleri aras�na ald�.

HALK M�L�SLER�
Somalili yetkililer son haftalarda toplu halde halk milisleri yeti�tirdi. Onlar�n ad�: "Ma'awisley", kelimenin tam anlam�yla ma'awis giyenler, yani Somalili çiftçilerin bu hala derin k�rsal ülkede kendilerini örttükleri pe�temal. Onlar sayesinde yakla��k elli köy cihatç�lardan geri al�nd�. Mogadi�u ayr�ca sivillerden, �slamc�lar�n kontrol ettikleri bölgelerde toplad�klar� gayri resmi vergi olan "zekat"� ödemeyi b�rakmalar�n� isteyerek �ebab'� mali olarak bo�maya çal��yor.

"Hükümetin son dönemdeki operasyonlar� etkili oldu. �ebab'� gafil avlad�lar" diyor Uluslararas� Kriz Grubu Somali analisti Omar Mahmood. Örgüt, komutanlar�ndan ve beyinlerinden, Abdullahi Yare'nin 3 Ekim'de ABD'nin insans�z hava arac�yla düzenledi�i bir sald�r�da öldürülmesinin ard�ndan kendini duvara s�rt�n� dönmü� bir halde buldu. "O zamandan beri �ebab'�n bombal� sald�r�lar� dramatik bir �ekilde artt�" diye ekliyor.

A�ustos ay�nda Mogadi�u'da bir otele düzenlenen ve 21 ki�inin ölümüne yol açan sald�r�n�n ard�ndan cihatç�lar geçti�imiz hafta da liman kenti Kismayo'da bir otele sald�r� düzenleyerek dokuz ki�inin ölümüne ve 47 ki�inin yaralanmas�na yol açt�. 4 Ekim'de ba�kentin 300 kilometre kuzeyindeki Beledweyne kasabas�nda devlet dairelerine düzenlenen sald�r�da 20 ki�i öldü.

Amerika Birle�ik Devletleri taraf�ndan terör örgütü olarak kabul edilen �ebab, Afrika Boynuzu'ndaki ba�l�ca tehdit olarak görülüyor. Grup, Somali'nin orta ve güney kesimlerindeki topraklar�n büyük bölümüne hükmediyor. Temmuz ay�nda, kom�u Etiyopya'ya kar�� büyük bir askeri sald�r� ba�latarak birçok gözlemciyi �a��rtt�lar. Binden fazla milis taraf�ndan gerçekle�tirilen sald�r� ba�ar�s�zl�kla sonuçland�.

�imdi geri çekilmekte olan �ebab, Somali ordusu, "Ma'awisley", Amerikan özel kuvvetleri ve Somali'deki Afrika Birli�i Geçi� Misyonu'nun (Atmis) 22.000 Afrikal� askerinden olu�an çok yönlü bir koalisyonla kar�� kar��ya. Omar Mahmood, "Kalelerinde kö�eye s�k��an �ebab, hükümeti ve uluslararas� ortaklar� sindirmek için bu türden birkaç sald�r� gerçekle�tirebilir" diyor.

Ara�t�rmac�ya göre cihatç� grup zay�fl�yor ama k�r�lm�yor. "Hükümetin yürüttü�ü kampanyan�n �ebab'� gerçekten ne kadar zay�flatt��n� tahmin etmek zor. Grup dirençlidir. Kendisine ikmal yapabilecek imkanlara sahip, geni� toprak parçalar�n� elinde tutuyor, adam toplamaya devam ediyor ve hala baz� sponsorlar�n ve klanlar�n deste�ini al�yor."

ABD Ba�kan� Donald Trump'�n görev süresinin sonunda 750 ABD askerini geri çekmesinden yakla��k on sekiz ay sonra ABD, "cihatç� isyanla mücadele etmek" için Somali topraklar�nda yeniden kal�c� bir varl�k olu�turmaya karar verdi. Pentagon, Ekim ay�nda Abdullahi Yare'nin öldürüldü�ü sald�r� da dahil olmak üzere, �ebab mevzilerini hedef alan hava sald�r�lar� düzenlemeye devam ediyor.

Cihatç� gruba kar�� yürütülen "topyekûn sava�a" ek olarak Somali son elli y�l�n en kötü kurakl�klar�ndan biriyle kar�� kar��ya. �nsani yard�ma muhtaç yakla��k sekiz milyon insan�n üzerinde k�tl�k korkusu dola��yor. 2011 y�l�nda ya�anan son k�tl�kta, ço�unlu�u �ebab taraf�ndan kontrol edilen ve insani yard�m�n ula�amad�� bölgelerde olmak üzere yakla��k 260.000 ki�i hayat�n� kaybetmi�ti.

*Noé Hochet -Bodin'in Le Monde France'da yay�nlanan yaz�s� Azad Özmez taraf�ndan ETHA için k�saltarak çevrilmi�tir. Yaz�n�n asl�na buradan ula�abilirsiniz.

ÇEV�R� | Mogadi�u'da �ebab'�n kanl� intikam�

�lgili Haberler