2020 yılı hak ihlalleri OHAL sürecini de aştı
İnsan Hakları Derneği (İHD) İstanbul Şubesi, dernek binasında düzenlediği basın toplantısıyla 2020 yılı Marmara Bölgesi Hak İhlalleri Raporu'nu kamuoyuyla paylaştı.
İHD İstanbul Şube Başkanı Gülseren Yoleri; kendilerine yapılan başvurular, çeşitli kurumlar tarafından hazırlanan raporlar ve basına yansıyan haberlerin taranmasıyla raporu hazırladıklarını kaydetti.
2020 yılında hak ihlallerinin OHAL sürecini de aştığını belirten Yoleri, ülkeyi yönetenlerin anayasa ve yasaları tanımayan hukuk dışı davranışlarının, uluslararası bağlayıcılığı olan sözleşmeleri tanımama aşamasına vardığına tanıklık ettiklerini dile getirdi. İstanbul Sözleşmesi ile ilgili tartışmanın bu noktada en dikkat çeken konu olduğunu söyleyen Yoleri, aynı zamanda uzun yıllar keyfi olarak tanımlanan hak ve özgürlüklere yönelik baskıların yasal güvenceye kavuşturulmasının rejimin sadece OHAL üzerinden tanımlanmasının yetersiz olduğunu, siyasal rejimin yeniden ve daha otoriter bir formda yapılandırıldığını da gösterdiğini dile getirdi.
'İKTİDAR HUKUK DIŞILIĞI MEŞRULAŞTIRMIŞTIR'
Yoleri, "İktidar, 2010 yılında 'darbe Anayasası' argümanını arkasına alarak ilan ettiği 'bu anayasayı takmam' yaklaşımını, planlı bir şekilde geliştirerek önce hukukdışılığı meşrulaştırmış, devamında da hukuku yeniden dizayn çalışmalarına hız vermiştir. Bu durum toplumun gündeminden ustaca kaçırılmış, bu ve muhalefetin yeterince öngörülü ve dikkatli olmaması nedeniyle, yapılan kimi yasal düzenlemelerin sonuçları üzerinden konu tartışılmak durumunda kalınmıştır. 2014 yılında yapılan MİT yasası değişikliğinin gazetecilere yönelik cezalar, kaçırılma, kayıp ve işkence olayları ile 6 yıl sonra, 2016 da yapılan YÖK yasası değişikliğinin dört yıl sonra Boğaziçi Üniversitesi'ne rektör atanması ile kamuoyu gündemine gelmesi gibi. Artan kadın cinayetleri, iş cinayetleri, nefret saldırıları, faili meçhul saldırılar, şüpheli asker ölümleri yanında gözaltında kayıplar ile gündeme gelen yaşam hakkı ihlallerinin yoğunluğu ve işkence radyo verilmemesi, sohbet spor hakkının engellenmesi şikayetlerindeki artışla dikkat çeken 2020 yılı, muhalif her tür söylem ve eylemin de yasak ve cezaya konu edildiği bir yıl olmuştur" dedi.
'MUHALEFET EDEN SORUŞTURMA VE CEZA BASKISINA MARUZ KALDI'
Savaş karşıtlığının, barış savunuculuğunun ötesinde pandemi sürecine dair sağlık ya da ekonomik kriz konulu iktidarın açıklamalarıyla çelişen açıklamaların dahi soruşturma ve ceza baskısına maruz kaldığına dikkat çeken Yoleri, "2020 yılında adalet talepleri gündemdeki yerini korumuş ve yoğunlaşan adil yargılanma talepleri ile boyutunu genişletmiş oldu. İnsan haklarına dair devlet yaklaşımının göstergesi kabul edilen hapishanelerde, raporumuzda tespit
edilebilen 5 bin 369 ihlal, yaşanan hak ihlallerinin vardığı devasa boyutu göstermektedir. Ayrıca, Sağlık ve yaşam hakkı bağlamında tartışılan Pandemi sürecinde '7242 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'd yapılan son değişiklikle infazda ayrımcılık uygulamalarının güçlendirilmesi, muhaliflere uygulanan düşman hukukunda ısrarı ve pervasızlığı gözler önüne sermiştir" diye konuştu.
AÇLIK GREVLERİ DEVAM EDİYOR
2020 yılında Avukat Ebru Timtik, Mustafa Koçak, Helin Bölek, İbrahim Gökçek'in yaşamını yitirdiği ölüm orucu ve açlık grevlerinin adil yargılanma hakkı; tecrit ve hak gasplarına karşı halen gündemdeki yerini koruduğunu vurgulayan Yoleri, tecride kaşı hapishanelerde başlatılan açlık grevinin halen devam ettiğini söyledi.
'MÜLTECİLERE YÖNELİK HAK İHLALLERİ ÇOK VAHİM'
Yoleri, "Mültecilere yönelik hak ihlallerinin tespiti ve görünür kılınmasının zorlukları bilinmektedir. Mülteciler nefret saldırısı, ayrımcılık ve geri gönderilme tehdidi altında olduklarından hak ihlallerini çoğunlukla sineye çekmekte, bu nedenle sorunlar artarak devam etmektedir. Buna rağmen raporumuza yansıyan vahim tablo dikkat çekicidir. Bir diğer yandan, 2020'ye pandemi ve pandemi gerekçesi ile hak ve özgürlüklerin baskı altına alınması damgasını vurdu denilebilir. İş güvenliğinin sağlanmaması nedeniyle sağlıktan, eğitime, ptt kargo çalışanlarına kadar her alanda sorunların ciddi boyutlara vardığı, ancak, ekonomik krizin özellikle yoksul kesimin nefesini kestiği bu süreç, ekonomik ve sosyal haklar konusunda derneğimize en çok başvurunun yapıldığı süreç olmuş ve incelenen 5 alt başlıkta toplam 2 bin 280 İhlal tespit edilmiştir" dedi.