Savaş sırasında Sovyetlerde bir aşk hikayesi: Çandaş Gverdi yayınlandı
Adı gibi yarım kalan Lazca müzikal tiyatro eseri Çandaş Gverdi, Laz Kültür Derneği tarafından 70 yıl sonra okurlarıyla buluşturuldu. Laz şair, yazar ve ressam Xasan Helimişi'nin kendi hayatından izler taşıyan eser, birinci emperyalist paylaşım savaşı sırasında yaşanan bir aşk hikayesini anlatıyor.
Birinci emperyalist paylaşım savaşı sırasında yaşanan bir aşk hikayesini konu edinen Lazca müzikal tiyatro eseri "Çandaş Gverdi" (Yarım Kalan Düğün) yayınlandı. Eser Laz şair, yazar ve ressam Xasan Helimişi'nin 1949 yılında kaleme alınmış ve 70 yıl sonra Laz Kültür Derneği tarafından okurlarıyla buluştu.
Çandaş Gverdi de evlendikleri sırada askere alınan Şefik ile Rus işgalinden ötürü muhacir olarak ailesiyle birlikte köyünü terk edip Trabzon'a gitmek zorunda kalan sevgilisi Şadiye'nin mektupları hikayenin ana gövdesini oluşturur. Özellikle Şadiye'nin muhacirlikte çektiği sıkıntılar, devlet bürokrasisinin kokuşmuşluğu, toplumsal çelişkiler anlatılır. Şefik, bu insanlık dışı düzenden ancak Şadiye'nin ölümünden sonra Sovyetler'e kaçarak kurtulabilecektir. Bu kaçış motifi Helimişi'nin hayatından da izler taşır.
Çandaş Gverdi, Helimişi'nin kaleme aldığı iki tiyatro çalışmasından biri olup, diğer eseri halen kayıptır. Çandaş Gverdi (Yarım Kalan Düğün), iki perdelik müzikal bir piyes olup, tamamı mensurdur. Helimişi, piyeste kendi şiirlerinden başka, dönemin şairlerinin eserlerine ve özellikle gençliğinde derlediği halk şarkılarına yer vermiştir. Bu şiirler ve şarkıların önemli bir kısmı Helimişi tarafından makara bantlara kaydedilmiştir.
Piyes 1949 yılında kalema alındı ancak ismi gibi yarım kaldı. Sahnelenlemeyn piyeste yer alan pek çok şarkı yakın dönemde farklı icracılar tarafından seslendirildi.
1949 yılında Sovyetlerden Sibirya'ya sürülen Helişimi, sürgüne gitmeden önce o zamanlar üniversite öğrencisi olan genç bir kadına emanet ettiği eser eser Alman Lazolog Wolfgang Feurstein tarafından keşfedilmiş ve 70 yıl sonra Laz okuyucusuyla buluştu.
Vefat ettiği 1976 yılına kadar şiir ve resim başta olmak üzere çeşitli sanat dallarında ürünler ortaya koyan Helişimi'nin eserlerinin çoğunu Lazca yazdıysa da Türkçe şiirleri ile "Kore'de Bir Laz Kızı" adlı bir de romanı bulunmaktadır. Ölümünden sonra resimleri Batum'da ve uluslararası sergilerde sergilenmiş, şiirleri Türkiye'de basılmıştır.