İMO: Hasar tespit çalışmaları yönetmeliğe bağlı olmalıdır
Maraş merkezli depremler sonrası bölgede gerçekleştirilen hasar tespit çalışmalarına ilişkin raporunu açıklayan İMO, yetkili kurumlardaki koordinasyon eksikliği ve çelişkili uygulamalara dikkat çekerek, hasar tespitinin bir yönetmeliğe bağlı olması gerektiğinin altını çizdi.
Türk Mimar ve Mühendis Odaları Birliği'ne (TMMOB) bağlı İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), 6 Şubat'ta gerçekleşen Maraş merkezli depremler sonrası yapılan hasar tespit çalışmalarına ilişkin değerlendirme raporunu paylaştı.
Raporda, depreme ilişkin hasar tespit çalışmalarının geçmişten bugüne seyrine dikkat çekilerek, son dönemde yapılan güncellemelerle çok daha hızlı tespit yapılmasının öncelik olarak belirlendiği kaydedildi.
2 BİN 155 İMO ÜYESİ ÇALIŞMALARA KATILDI
"Yapılan çalışmalarda bir amaç mevcut binaların yıkım ve güçlendirme seçeneklerinin belirlenmesi iken diğer amaç da hasarsız ve az hasarlı binalara dönüşü olabildiğince hızlandırmaktır. Ancak yaşadığımız depremde birçok örnekte gördüğümüz üzere 'hasarsız veya az hasarlı' olarak sınıflandırılan birçok bina, yapısal olmayan hasarlar sebebiyle vatandaşların geri dönmesine pek de uygun değildir" ifadeleri kullanılan raporda, 900 İMO üyesinin de sertifikalandırılarak hasar tespit çalışmalarına katılmak için gönüllü olduğu ancak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı'nın yeterince koordineli çalışmadığı aktarıldı.
Buna karşın yine de mümkün olan tüm gönüllülerin sahaya inerek çalışmalara katıldığı belirtilen raporda, bölgedeki çalışmalara toplam 2 bin 155 İMO üyesinin katıldığı, 200 bin binada hasar tespiti yapıldığı dile getirildi. "İnşaat Mühendisleri Odası olarak depremin yıkıma sebep olduğu bütün şehirlerde hasar tespit çalışmaları gerçekleştirildi. Yapılan çalışmalar Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlükleri ve AFAD koordinasyonunda ve bölge ihtiyaçlarına göre ayarlandı" denilen raporda, hasar tespit çalışmaları sırasında yaşanan süre baskısı, teknik personel yetersizliği, verilerin doğru bir şekilde e-Devlet'e aktarılamaması, hasar tespitine müdahale, güçlendirme çalışmalarının iptal edilmesinin çeşitli sorunlara yol açtığı vurgulandı.
'HASAR TESPİTİNE İLİŞKİN KARARLAR SİYASİ KAYGILARLA VERİLDİ'
"Çalışma yapılan bazı bölgelerde siyasetçilerin yaptıkları açıklamalara paralel olarak yapıların hasar tiplerine dair müdahale ve yönlendirmeler yapılmaya çalışıldığı gözlenmiştir" ifadeleri kullanılan raporda, artçı depremler sonrası ani karar değişikliğine gidildiği ve İMO üyelerinin buna ilişkin bilgilendirilmediği aktarıldı.
Çalışmalara ilişkin değerlendirme ve önerilerin paylaşıldığı rapor, şöyle devam etti: "Yapılan çalışmalardaki yerel ve genel sorunları tarif ederken öncelikli olarak teknik hiçbir anlamı olmayan siyaseten yapılan açıklamaları ve karar alma süreçlerindeki yerel ve genel düzeydeki karışıklığı tarifleyebiliriz. Depremzedelere yapılacak yardımlar, binaların geleceği, çalışmaların süresi, hasar tiplerinin belirlenmesi ile ilgili alınan kararlar ve yapılan açıklamalar hasar tespit çalışmalarının günübirlik kararlarla yürütüldüğünün bir göstergesi niteliğindeydi. Hasar tespit çalışmalarının siyasi kaygı ve açıklamalardan uzak şekilde kurgulanması gerekmektedir."
AFAD'ın değerlendirme sistemi sonucu güçlendirme yapılabilecek pek çok bina için yıkım kararı verildiğine işaret edilen raporda, diğer yanda oturulamaz halde olan pek çok binanın "hasarsız" veya "az hasarlı" olarak nitelendirildiğine dikkat çekildi.
'HASAR TESPİTİ BİR YÖNETMELİĞE BAĞLI OLMALIDIR'
"Yapılan çalışmalardaki tespitler doğrultusunda oluşturulan hasar tipleri ile başka kaynaklarda açıklanan hasar tipleri arasındaki farklar çalışmanın güvenilirliğini zedelemenin yanı sıra sahada farklı uygulamalara ve teknik personelin aldıkları eğitimin dışında değerlendirme yapmalarına sebep olmaktadır" denilen raporda, yaşanan çelişkiye tepki gösterildi.
Deprem bölgesinde yapılacak her işin önceliklendirilmesinin önemine dikkat çekilen raporda, İMO ve ilgili kurumlar arasında bir protokol imzalanmasının koordinasyon açısından gerekliliği vurgulandı. Rapor, şöyle devam etti: "Yaşanan bu belirsizlikler ve sorunların giderilebilmesi için hasar tespit çalışmalarının bir yönetmeliğe bağlı olarak yapılması da hem karar alanların, hem sahada çalışma yürütenlerin işlerini kolaylaştıracağı gibi yapılan tespitlerde ve teknik personelde bir standardın oluşturulmasına katkı sağlayacaktır. Bu konuda Odamız akademisyenlere, kamu kurumlarına ve ilgili meslek odalarına yapacağı bir çağrı ile hasar tespit çalıştayı düzenlemeyi görev edinecek ve ilerleyen zamanda gerçekleştirecektir."