GÜNCEL

'Hasta tutsaklar için ATK tek belirleyici olmamal�'

D�YARBAKIR
16 Eylül 2022 Cuma

�nsan haklar� örgütleri ve hukukçular, Diyarbak�r'da eylem yaparak, hasta tutsaklar�n serbest b�rak�lmas�n� istedi. Aç�klamada, ATK'nin tek belirleyici olmamas� gerekti�i vurguland�.

Özgürlük için Hukukçular Derne�i (ÖHD), Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yard�mla�ma Dayan��ma Derne�i (TUHAYDER), Diyarbak�r Barosu, �nsan Haklar� Derne�i (�HD), Diyarbak�r Tabip Odas�, Türkiye �nsan Haklar� Vakf� (TH�V) ve Sa�l�k ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikas� (SES) Diyarbak�r �ubesi, hasta tutsaklar�n serbest b�rak�lmas� talebiyle Diyarbak�r Adliyesi önünde aç�klama yapt�. Aç�klamaya kitle örgütlerinin yan� s�ra HDP Diyarbak�r �l E�ba�kanlar� Gülistan Atasoy ve Zeyyat Ceylan, HDP Sözcüsü Ebru Günay da kat�ld�.

Aç�klamay�, Diyarbak�r Tabip Odas� Yönetim Kurulu üyesi Mustafa Ya�a okudu. Ya�a, hapishanelerin insan haklar� ihlalinin mekan� oldu�unu söyledi.

'SA�LI�A ER��M HAKKI ENGELLEN�YOR'
Ya�a, "Türkiye hapishanelerinde sa�l��a eri�im hakk�n�n engellenmesi, revire geç ç�kar�lma, hastane sevklerinin geç yap�lmas� ya da yap�lmamas�, hapishanede çal��an sa�l�k personel say�lar�n�n yetersiz olmas� sa�l�k problemi olan mahpuslar�n durumunu kötüle�tirebilmekte ve ya�am hakk� ihlaline yol açabilmektedir" dedi.

Hapishanelerde koruyucu sa�l�k hizmetlerinin aktif olarak yürütülmemesinin hastal�klar�n önlenmesi ve erken tan�s�nda yetersizliklere neden oldu�unu belirten Ya�a, "Mahpuslar�n yakaland�� hastal�klar ile ilgili hapishanelerden sa�l�k tesislerine sevk edilmeleri 2-6 ay sürebilmektedir. Birçok mahpusun sa�l�k hizmetlerine eri�emedi�i için zaman içerisinde a��r hasta a�amas�na geldi�i bir gerçektir. Kapasitenin üstünde mahpusun kald�� Türkiye hapishanelerinde, üç ö�ün için yetersiz ia�e, sa�l�kl� g�daya ula�amama, birkaç saat ile s�n�rland�r�lm�� havaland�rma imkanlar� ve sa�l�kl� ya�ama uygun olmayan hapishane mimarisi çe�itli hastal�klar�n olu�mas�na zemin haz�rlamaktad�r" diye konu�tu.

'42 K�� HAYATINI KAYBETT�'
Ya�a, kelepçeli muayene dayatmas�n�n i�kence yöntemi olarak tutsaklar�n sa�l�k hizmetine eri�imini k�s�tlad��n� söyledi.

Hayat�n� kaybeden tutsaklara da de�inen Ya�a, "Türkiye gündemini uzun zamand�r me�gul eden ve bir türlü çözülemeyen hasta mahpuslar�n sa�l�k hakk�na eri�im hakk�n�n kulland�r�lmamas� ile tahliye edilmemesi sorunu, hapishanelerde son dönemlerde ya�anan can kay�plar� ile kendini daha görünür k�lm��t�r. 2022 y�l� içerisinde, aralar�nda hasta mahpuslar�n bulundu�u 42 ki�i hapishanelerde ya�am�n� yitirmi�, bir hasta mahpus tahliye edilmesinden k�sa bir süre sonra hayat�n� kaybetmi�tir" dedi.

"�nsan�n en temel hakk� 'ya�am hakk�'d�r. Bu hak hiçbir ko�ul ve durumda engellenemez ve ask�ya al�namaz" diye konu�an Ya�a, �öyle devam etti: "�nsanlar�n bulunduklar� her ortamda insan onuruna yak��r bir ya�am sürmeleri bütün insan haklar� metinlerinin temelini olu�turur. Ya�am hakk�n�n korunmas�n�n temel kriterlerinden biri de ki�inin sa�l�k hizmetlerine ayr�ms�z ula�abilmesi, yani sa�l�k hakk�d�r. Bu hak, hapis cezas� verilmi� ki�iler için de geçerlidir. Hapsedilmi� olmak ki�inin sa�l�k hakk�n� ortadan kald�rmaz."

'HAP�SHANELERDE 1517 HASTA MAHPUS VAR'
Hasta tutsaklarla ilgili verileri de payla�an Ya�a, "�nsan Haklar� Derne�i taraf�ndan aç�klanan verilere göre Türkiye hapishanelerinde halen 651'i a��r olmak üzere toplam 1517 hasta mahpus bulunmaktad�r. Hapishanelerde, ya�l� mahpuslar, a��r kalp ve kanser hastalar�, çoklu kronik rahats�zl�klar� bulunanlar, a��r psikolojik rahats�zl�klar� olanlar ve ya�am�n� tek ba��na devam ettiremeyen yüzlerce a��r hasta mahpusun sa�l��a eri�im haklar� ihlal edilmekte, tedavileri engellenmekte ve infaz erteleme talepleri reddedilmektedir."

'A�IR HASTA TUTSAKLAR TAHL�YE ED�LS�N'
Ya�a, hapishanede ya�am�n� tek ba��na idame ettiremeyecek derecede a��r hasta olan tutsaklar�n Adli T�p Kurumu (ATK) taraf�ndan haz�rlanan tarafl� ve bilimsel gerçeklikten uzak raporlar nedeniyle hapishanede geçirdikleri sürenin uzad��na ve hastal�klar�n�n ilerledi�ine dikkat çekti.

Tutsaklar�n sa�l�k sorunlar�n�n ilerlememesi için tam te�ekküllü hastanelerde tedavi edilmesi gerekti�ini belirten Ya�a, ya�am�n� tek ba��na idame edemeyecek durumda a��r hasta olan tutsaklar�n da infazlar�n�n geri b�rak�larak tahliye edilmelerini istedi.

TUTSAKLAR AÇLIK GREV�NDE
Hapishanelerdeki ihlallerin önlenmesi için kitle örgütlerinin yapt�� ba�vurular�n cevaps�z kald��na dikkat çeken Ya�a, tutsaklar�n ya�ad�klar� hak ihlallerinin ortadan kald�r�lmas� için açl�k grevi dahil birçok eylem gerçekle�tirdi�ini hat�rlatt�.

Ya�a, �unlar� söyledi: "12 Eylül 2022 tarihinde Diyarbak�r Kad�n Kapal� Hapishanesi'nde tutulan siyasi mahpuslar, a��r hasta mahpuslar�n infaz erteleme taleplerinin reddedilmesi, ko�ullu sal�verilme tarihi gelen mahpuslar�n infaz�n�n yak�lmas�, hapishanede bulunan revir hekimlerinin s�kl�kla de�i�mesi sebebiyle etkili tedavi sa�lanamamas�, hastaneye götürülürken tek ki�ilik ring araçlar�n�n kullan�lmas�, 'çift kelepçe uygulamas�', tedavi s�ras�nda kelepçe uygulamas�n�n dayat�lmas� gibi hak ihlallerini gerekçe göstererek 5 günlük açl�k grevi eylemine ba�lad�klar�n� duyurmu�lard�r. Söz konusu eylemi uyar� eylemi olarak nitelendiren mahpuslarla sivil toplum örgütleri görü�me sa�lam��, gerekli giri�imlerde bulunulmu�tur. Ancak yine belirtmek isteriz ki, hapishanede tutulan mahpuslar�n haklar�n�n güvence alt�na al�nmas� ile talep ve �ikâyetlerin kamu otoritesi taraf�ndan dikkate al�narak, hapishanede tutulan mahpuslara insan onuruna yara��r bir ortam sa�lanmas� gerekmektedir."

MEHMET EM�N ÖZKAN ÖRNE��̇
Ya�a, hasta tutsaklar�n ya�ad�� temel insan hakk� ihlallerinin hangi boyutta oldu�unun en çarp�c� örneklerinden birinin Mehmet Emin Özkan oldu�unu belirterek, "25 y�l� a�k�n bir süredir hapishanede tutulan Özkan, kalp, böbrek, ba��rsak hastal�klar�, hipertansiyon, toksik guatr, kemik erimesi, a��r� kilo kayb�, i�itme kayb�, görme bozuklu�u, haf�za kayb� gibi birçok kronik rahats�zl�klar� olan, hapishanede tutuldu�u süre zarf�nda birçok defa kalp krizi geçiren a��r hasta bir mahpustur. Kendisinin hapishanede ya�am�n� tek ba��na idame edemeyece�i yönünde birden fazla sa�l�k kurulu raporu bulunmas�na ra�men Adli T�p Kurumu taraf�ndan dosya üzerinden yap�lan incelemelerle hakk�nda tanzim edilen olumsuz raporlar nedeniyle hapishanede tutulmaya devam edilmektedir. Bas�na ve sosyal medyaya yans�yan görüntülerden de anla��ld�� üzere bir ba�kas�n�n deste�i olmadan yürüyemeyecek bir durumda bulunan Mehmet Emin Özkan'n�n acil bir �ekilde tahliye edilmesini talep etmekteyiz" ça�r�s�nda bulundu.

'ATK TEK BEL�RLEY�C� OLMAMALI'
Ya�a, tutsaklar�n hapishanelerde ya�ad�� ve ölüme varan sonuçlar ortaya ç�karan ihlallerin giderilmesi için yap�lmas� gerekenleri �öyle s�ralad�:
♦ Mahpuslar�n sa�l�k hakk�na eri�im hakk�n�n tam ve eksiksiz uygulanabilmesi için hapishanelerdeki kronik hale gelen sorunlar giderilmeli ve gerekli önlemler al�nmal�d�r.
♦ Halen hapishanelerde tutulan "ölümcül risk alt�nda" veya "sürekli rahats�zl�� ve hastal��" bulunan a��r hasta mahpuslar, tam te�ekkülü herhangi bir hastane raporuna istinaden derhâl sal�verilmelidir.
♦ Adli T�p Kurumu sa�l�k sebebiyle infaz�n ertelenmesi raporlar�nda son ve tek merci olmaktan ç�kar�lmal�d�r.
♦ Sa�l�k sebebiyle infaz�n ertelenmesi kararlar�nda Cumhuriyet savc�lar�n�n takdir yetkisi kald�r�lmal�, hastanelerin verdi�i raporlar esas al�narak cezalar�n infazlar� ertelenmelidir.
♦ Hasta mahpuslar�n infazlar�n�n ertelenmesi önündeki "toplum güvenli�i bak�m�ndan tehlike" kriteri kanundan ç�kar�lmal�d�r.
♦ Cumhurba�kan�n�n sa�l�k sebebi ile mahpuslar� af yetkisini düzenleyen genelgesi de�i�tirilmeli, Adli T�p Kurumu tek belirleyici olmaktan ç�kar�lmal�, Cumhurba�kan� a��r hasta mahpuslar ile ilgili yetkisini ayr�m gözetmeksizin kullanmal�d�r.

'Hasta tutsaklar için ATK tek belirleyici olmamal�'

�lgili Haberler