GÜNCEL

'Dü�manlar�n�n ölülerini de sürekli öldürmek ister'

�STANBUL - ETHA
8 Ekim 2022 Cumartesi

Ölüye Sayg� ve Adalet �nisiyatifi panelinde, asl�nda geride kalanlara i�kence edildi�i kaydedildi. Kimin kime �iddet uygulayaca��na iktidar�n karar verdi�i kaydedilen panelde, bu politikaya kar�� mücadele edilece�i de vurguland�.

Ölüye Sayg� ve Adalet �nisiyatifi, �i�li'de bulunan Naz�m Hikmet Kültür Evi'nde "Ölüye sayg� ve adalet konferans�"n� gerçekle�tirdi. Sinevizyon gösterimiyle ba�layan konferansa HDP E� Genel Ba�kan� Pervin Buldan, HDP Milletvekilleri Hi�ar Özsoy, Garo Paylan, Bar�� Vakf�'ndan �PS Koordinatörü Nadire Mater, siyasetçiler �lknur Biryol, Murad M�hç�, �HD E� Genel Ba�kan� Eren Keskin, gazeteci Ali Duran Topuz, Bar�� Anneleri, Yakay-Der, ÖHD üyeleri kat�ld�.

AYDIN: CENAZELER K�M� ZAMAN ÇÖPLÜKLERE DAH� ATILDI
Konferans�n aç�l�� konu�mas�n� �nisiyatif E� Sözcüsü Derya Ayd�n yapt�. Ayd�n, sadece ölü bedenlere yönelik fiziksel �iddet olarak de�il ayn� zamanda mezarl�klara ve inanç merkezlerine yönelik sald�r�ld��n� belirten Ayd�n, "Ölüler mezarl�ktan ç�kar�labiliyor, yerlerde sürükleniyor. Bunlar yayg�n medyada me�rula�t�r�l�yor. Bunu en çok PKK gerillalar�na yap�lan i�kencelerde görüyoruz. Özellikle 1990'larda ne devlet ne de kurumlar bunu uygun biçimde kaydetmedi. Ölülere ne oldu? Özellikle çat��malarda hayat�n� kaybedenlere ne oldu? Ço�u defnedilmedi. Baz�lar� arkada�lar� taraf�ndan defnedildi ama bu cenazeler kimi zaman aç�kta kald�. Çöplüklere dahi at�ld�lar" dedi.

'LGBT�+LARIN CENAZELER� AYRIMCILI�IN HEDEF�NDE'
LGBT�+'lar�n cenazelerinin ciddi anlamda ayr�mc�l��n hedefinde oldu�unu kaydeden Ayd�n, LGBT�+'lar�n cenazelerinin camilere al�nmad��n�, kendi arkada�lar� cenazelere sahip ç�kmak isteyince de aileler taraf�ndan engellendi�ini söyledi.

DUTUO: AYLARCA KAYBED�LEN ÇOCU�UMU ARADIM
Zorla Kaybetmelere Kar�� Avrupa Akdeniz Federasyonu (FEMED) Ba�kan� Nassera Dutuo, mezarlara yönelik sald�r�lar� çifte i�kence olarak de�erlendirdi. Cezayirde'ki derne�i 1997 y�l�nda o�lu kaybedildi�inde kurdu�unu belirten Dutuo, "Aylarca, ben de sizin gibi çocu�umu arad�m. Birlikte çocuklar�m�z aramam�z gerekti�ini dü�ündüm. Biz de her Çar�amba �nsan Haklar� Gözlemevi'nin önünde toplan�yorduk. Polis sald�r�yordu. TOMA ile s�cak su s�k�yorlard�. Direniyorduk. Direndik. �u anda da direnmeye devam ediyoruz. Ben ilk kez kay�p aileleri ile �stanbul'da tan��t�m. AF Örgütü bir toplant� yapm��t� beni de ça��rm��t�. Ben orada Cumartesi Anneleri ile tan��t�m. Hat�ram� hiç unutmuyorum. Bu anneleri hiç unutmuyorum. Ayn� dili konu�masak da birbirimizi anlad�k. Elimizde foto�raflar çocuklar�m�z nerede diye soruyoruz. Hepimiz anneyiz. Hepimiz ayn�y�z. Arjantinli anneler de vard�. Suriye'de, Irak'ta, Yemen'de olanlar� görüyoruz. Bu müthi� bir silah. Sadece öldürseydi bu ac� bizim içimizi burkuyor" dedi.

'ÇOCUKLARIMIZIN NEDEN ÖLDÜRÜLDÜ�ÜNÜ B�LMEK �ST�YORUZ'
Ailelerin çocuklar�n�n neden öldü�ünü bilmek istedi�ini ve ö�renene kadar da durmayaca��n�n alt�n� çizen Dutuo, her kay�p için be� binden fazla dosya olu�turduklar�n� belirtti ve �öyle devam etti: "Bütün bu dosyalar BM'nin Kay�plar Dairesi'nin kar��s�na gönderildi. Senelerdir bu çal��ma grubu müzakere ediyor. FEMED, �stanbul'dan ç�kt�. Kolumu tutup çocuklar�n�n foto�raflar�n� gösteren annelerden ç�kt�."

Konferans�n "Türkiye'de ölülere yönelik çok yönlü �iddeti" ba�l�kl� ilk oturumunu �HD E� Genel Ba�kan� Eren Keskin yönetirken Ayhan Yalç�nkaya, Yusuf �nal, Murad M�hç�, Ercan Geçmez, Taha Elgazi ve Mekiye Ormanc� konu�mac� olarak yer ald�.

GEÇMEZ: CESETS�Z ÖLÜLER
�lk sözü alan Hac� Bekta� Veli Anadolu Kültür Vakf� Genel Ba�kan� Ercan Geçmez, Osmanl�'dan bu yana Alevilere i�kence yap�ld��n� kaydetti. Koçgri katliam�n� hat�rlatan Geçmez, y�llar geçmesine ra�men kad�nlar�n hala siyah giyindi�ini söyledi. Alevi katliamlar�n� an�msatan Geçmez, "Öldürülen insanlar�m�z�n ço�unun cenazesinin olmad�� Osmanl�'n�n fetvalar�n�n devam etti�ini gösteriyoruz. Ço�u Mara�l� cenazelerine dair ac�y� ya�ayamadan ülkeyi terk etmek zorunda kal�yor. Arkas�ndan Çorum katliam� geliyor. BM rakamlar�yla 'cesetsiz ölüler'" ifadelerini kulland�.

ELGAZ�: SUR�YEL� GÖÇMENLER �K� NOKTADA SAYGISIZLIK
Göçmenler ad�na konu�an fizik profesörü Taha Elgazi, 2013'te tüm hayallerini Suriye'de b�rakarak Türkiye'ye geldi�ini belirtti. "Mülteci, göçmen, s��nmac� hepsi ayn� ac�lar� ya��yor. Mülteci olmak seçti�iniz bir durum de�il. Zorunlu ya�ad��n�z bir �ey sizin karar�n�z de�il" diyen Elgazi, Suriyeli göçmenlerin Türkiye'de y�llard�r iki noktada sayg�s�zl�k ya�ad��n� dile getirdi. Elgazi, "Birincisi, denizlerde kaybetti�imiz canlar. Onlar�n canlar� cesetleri aileleri için çok üzüntülü bir noktadad�r. Dün bize bir rapor iletildi. BM raporu. 2022'de ilk alt� ayda 934 Suriyeli ölü ama cesetsiz. Ayn� zamanda da maalesef 2021'de 3 bin 231 ki�i ölü kay�tlar�nda ama cesedi bulunmad�. 2019'da bin 510 ki�i, 2018'de 2 bin 277 ki�i. Bunlar BM'nin resmi verileri" dedi.

'MÜLTEC� ÖLÜLERE DE SAYGISIZLIK ÇOK'
Siyasetçilerin nefret söylemleri ve mülteci dü�man� politikalar� yüzünden Suriyelilerin katledildi�ini, faillerin cezas�zl�kla ödüllendirildi�ini an�msatan Elgazi, "Türkiye'de mülteci olmak zor, �imdi iki kat zor oldu. Mülteci ölülere de sayg�s�zl�k çok. Türkiye Suriye s�n�r�nda yüzlerce insan öldürüldü ni�anc�lar taraf�ndan. Bu ki�ilerin haklar� savunulmuyor. Mahkemede bask� oluyor. O dava kapanma noktas�na geliyor."

T�RYAK�: D�N� KEND�LER�NE ARAÇ YAPMI�LAR
Mele Abdulbari Tiryaki ise devletleri yönetenlerin dini kendilerine araç yapt��n� kaydetti. Bugün ya�ayana da ölüye sayg� olmad��n� belirten Tiryaki, "Sadece kendi inanc�mdaki ki�iler öldü�ünde onlara sayg�s�zl�k yap�ld��nda bunlardan söz edersek bu olmaz hepsinden söz etmem gerekiyor. Aleviler, Suniler, �afiler hepsi ba� göz üstünde" ifadelerini kulland�.

MIHÇI: BU SALDIRILAR ÖLÜLERE DE��L KALANLARA
Bu co�rafyada ya�anan tüm ac�lar�n özetinin Hatun Tu�luk ve Aram Tigram'a yap�lanlar oldu�unu belirten Murad M�hç�, Konya Ere�li Ermenilerinden oldu�unu ve mezarlar�n�n üzerine evler yap�ld��n� söyledi. Ço�u Ermeni mezar�n�n define var san�l�p kaz�ld��n� kaydeden M�hç�, "Her gün bir mezarl�k kaz�l�yor. Ankara'da TOK� Ermeni mezarl��n�n üstüne bina yapt�. Van Edremit Ermeni Mezarl�� üzerine tuvalet yap�ld�. Gezi Park�'nda Ermeni mezar� vard�. Oradaki merdivenler Ermeni mezarlar�n ta�lar�ndan yap�ld�. Bu sald�r�lar asl�nda ölülere de�il kalanlara. Bu sald�r�lar yap�l�rken canl�lara ya�ayanlara yap�l�yor. Biz onlar�n istedi�i gibi anlam�yoruz. Ben Diyarbak�r'daki annelere demi�tim, 'Biz gelemiyoruz, o mezarl�klar size teslim'" ifadelerini kulland�.

ORMANCI: KADIN BEDEN�N� B�R ALAN OLARAK KULLANIYORLAR
TJA aktivisti Mekiye Ormanc� da söz ald�. Kad�nlara mülkiyet anlay�� sald�r�ld��n� ve kad�n bedeninin bir alan olarak kullan�ld��n� belirten Ormanc�, �öyle devam etti: "Ölü kad�nlara da bu yöneliyor. Bu mülkiyet kavram� çerçevesinde, 1990'larda kad�n gerillaya uygulanan �iddeti hat�rlatmak isterim. 1990'l� dönemler Türkiye'nin Ortaça��'d�r. Oras� ayd�nlat�lmad�� sürece Türkiye 1915'le de yüzle�meyecek. 1990'larda kad�n gerillalar�n memelerinin ucunu kesip tebih yapt�lar. Son zamanlarda Ekin Van �ahs�nda kar��m�za ç�kt�. 1990'larda daha çok vard�. Taybet Ana �ahs�nda �ehir sava�lar�nda kar��m�za ç�kt�. Gömülme hakk� elinden al�nd�. Bu ilk de�ildi. 1990'larda da olmu�tu. Biz gömülmeyen ölü bedenlerle büyüdük. Arkada��m�z�n bedeni yerde sürüklendi. Bugün resmi haf�za bunlar� silmeye çal��yor ama halen halk�n beyninde."

Ormanc� son olarak "Bizi öldürdükten sonra bize tecavüz eden bir zihniyetle mücadele ediyoruz" vurgusu yapt�.

YALÇINKAYA: DEVLET KEND� VARLI�I �Ç�N KEND�S� DI�INDA HERKES� ÖLDÜREB�L�R
�lk oturumun son konu�mac�s� akademisyen Ayhan Yalç�nkaya oldu. Ulus devletin kendisini tan�mlad�� millete göre var etti�ini belirten Yalç�nkaya, "Bu me�ruiyeti sürekli üretmek durumunda. Devlet dedi�imiz �ey, siyasal bir kültür militarist yap�ya bürünmü�se, sürekli iktidar�n y�k�laca�� bir krizle içkindir. Devlet kendi d��nda herkesi öldürebilir kendi varl�� için. �ehitler de böyle ortaya ç�kar. Kendi kurucu ölülerinin ölmedi�ini bildi�i için onlar� sürekli anar. Devlet bunu bilir. Dü�manlar� için de bunun böyle oldu�unu bilir. Ölüler geri döner. Devlet bunu bilir. Her devlete içkin bir �eydir. Bu öldürme döngüsünün varaca�� yer soyk�r�md�r. Devletin kendi intihar�d�r. Biz bugün bu döngüyü ya��yoruz. Dü�manlar�n�n ölülerini de sürekli öldürmek ister."

Konferans�n ikinci bölümü, "Etik, hukuk ve (nekro) politika" ba�l��yla devam etti. �kinci bölümün yöneticisi Remzi Altunpolat olurken, gazeteci Ali Duran Topuz, Atalay Göçer, Cana Bostan Hülya Dinçer, Atalay Göçer konu�mac� olarak yer ald�.

D�NÇER: GER�DE KALANA DA ��KENCE DEVAM ED�YOR
�lk sözü alan Avukat Hülya Dinçer, yarg�s�z infazlarla ilgili davalarda delillerin hep soyut olarak kabul edildi�ini ve beraat kararlar�n�n geldi�ini belirtti. Hayatta kalan�n tan�kl��na inan�lmad��n�, haliyle de e�itlikten söz edemediklerini söyleyen Dinçer, "Adalet aray��n�n bast�r�lmas�yla birlikte geride kalana da i�kenceye devam edildi�ini görüyoruz. Cezas�zl�k asl�nda geride kalan� yaralayan bir �ey. Cezas�zl�k örgütlü bir devlet politikas� Türkiye'de. Cenazelere sald�r�lar konusunda kendisini ask�ya alan bir hukuk var" dedi.

'YAS TUTMA HAKKI DA �HLAL ED�L�YOR'
Yas tutma hakk�n�n da ihlali oldu�unun alt�n� çizen Dinçer, "Bu da dü�manl�kla ilgili. Torba ile gönderme, kargo ile göndermenin amac� ölü bedeni e�yala�t�rmayla ilgili. Öldürdü�ünü bu dünyada insan olmayan bir �ey gibi sunmaya çal��yor. Soka�a ç�kma yasaklar�yla ilgili dönemdeki mahkemeler 6 y�ld�r devam ediyor. Hukuk burada devleti sorumluluktan kaç�n�rken, öleni ve geride kalan� damgal�yor. Bazen de hukuk delil karartman�n arac� oluyor. 2015'te mesela cenazelerin avukatlardan ba��ms�z gözlemcilerden kaç�r�ld��n� biliyoruz. Türkiye'de oldu�u gibi �srail'de de benzer uygulamalar vard�. Hukuki kurallar bizzat adalet aray��na da engel oluyor. Hukuki süreçleri aileleri taraf�ndan yürütülmeyen kad�n ve trans cinayetlerinde cenazeler sadece sahipsiz kalm�yor, hukuki ba�vurular� da yap�lam�yor" ifadelerini kulland�.

BOSTAN: TAR�H�N H�ÇB�R DÖNEM�NDE SOYKIRIMA BU KADAR YAKIN OLMAMI�TIK
Ege Üniversitesi akademisyenlerinden Cana Bostan, nekropolitika kavram�n� anlatt�. Bostan, "Hepimiz biliyoruz ki dü�ünceye dil verenlerin sessizle�tirenler oldu�unu tan�mak gerekiyor. Ölüm siyasetine dair hep çal��malar vard�. Nekropolitika kavram� ilk olarak 2003'te üretiliyor. Tarihin hiçbir döneminde soyk�r�ma hiç bu kadar yak�n olmam��t�k. Bu da belirli iktidarlar� fail olmaktan ç�karan bir zemin kuruyor."

TOPUZ: MEDYA DAHA SUÇLU
Gazeteci Ali Duran Topuz, medyan�n durumunu Bitlis depreminde gördüklerini söyledi. Topuz, "Medyan�n gösterirken gizleme, bazen de saçma bir �ekilde herkesi araçsalla�t�rd��n� gördük. Medya ayn� �eyi Gezi'de de yapt�. Medya gerçekle ili�ki kurmuyor. Daha can yakan meselelere gelince bamba�ka bir yere geliyor. Gezi'de oldu�u gibi. Gezi hükümeti rahats�z eden kamusal bir kalk��ma gibiydi. Medya o zaman penguen yay�nc�l��na döndü. Bu yap�l�rken bir penguen yay�nc�s� oldu�u aç��a ç�kt�. Binlerce insan kaybedilirken, asitle insanlar yak�l�rken penguen yay�nc�l�� yap�l�yordu. Ya penguen yay�nc�l�� ya da sald�rgan dü�manca yay�nc�l�� yap�l�yordu 1990'larda. Gezi'de o merdivenlerde eylemler yap�l�rken merdivenler k�r�ld� ve Ermenice yaz�lar�n yer ald�� mezarl�klar ortaya ç�kt�. Biz o eylemde 1915'e dü�mü� gibiydik; oras� bir zaman tüneli gibiydi. Medya bunu haber yapmad� bile. bianet'te haber oldu. Birçok muhalif bas�nlar�n bir k�sm� bununla ilgilenmedi. Bir süre sonra gazeteci patronlar gitti yerlerine TÜS�AD ile ba�� olan gazete patronlar� geldi. Medya do�rudan devletin veya alt otoriterlerin taleplerine uygun ba�l�klar atabilir. Dersim Katliam�'nda oldu�u gibi 'ma�aralarda fareler gibi zehirlendiler' diye ba�l�k atabilirler. Medya, uzun bir süre sonra aç�k bir �ekilde dü�manla�t�rma, öldürmeyi hak oldu�una dair zihinleri haz�rlama, alan olu�turma fonksiyonlar� içinde oldu. Hukukun yapt�� gibi �iddeti gizledi�i gibi, medya da bunu yap�yor. Medya bu konuda daha suçludur" dedi.

'ANA AKIM MEDYA SAVA�IN DESTEKÇ�S�'
"1990'lardaki ölüye sayg� meselesine geleyim. Özgür Ülke 1993'te "'�nsanl�k sürükleniyor' ba�l��n� atar. Bir gerilla bir askeri arac�n arkas�nda sürükleniyordur. Biz 2015'te benzer bir foto�rafa daha rastlad�k" diyen Topuz, �öyle devam etti: "1993'teki fotoyu Sabah'tan bir arkada� çekiyor, merkeze gönderiyor. Bu ki�i Özgür Gündem'e gönderiyor. Kimse bu olay� ne gördü ne konu�tu o dönemde. Özel Tim, o foto�raf� çeken çocu�u gözalt�na al�yor dövüyor. Oradan geçen birisi hastaneye götürüyor. 2015 için bu durum neydi? Ana ak�m medya sava��n destekçisi. 2015'te i�ler de�i�iyor. Saklam�yor art�k, aç�kça göstermeye geçiyor, devlet i�kence meselesinde."

GÖÇER: K�M�N K�ME ��DDET UYGULAYACA�INA �KT�DAR KARAR VER�YOR
Son olarak bar�� aktivisti Atalay Göçer konu�tu. Göçer �unlar� söyledi: "Gömülme hakk� üzerine konu�aca��m ben. Nekro-politika asl�nda özetlemek gerekirse egemen ölü üzerinde hak sahibi olma ve öldürme hakk�na gönderme yap�yor. Kültürel norm kültürel �iddeti de bar�nd�r�yor. Kimin kime �iddet uygulayaca��na da iktidar karar veriyor."

'Dü�manlar�n�n ölülerini de sürekli öldürmek ister'

�lgili Haberler